TRANSLACJE: BOTANIKA / BOTANY - Zioła / Herbs

ANGELICA (Angelica archangelica/officinalis – Umbelliferae) “The whole plants, both leafe, roote and seeds, is of an excellent comfortable sent, savour and taste.” (John Parkinson, Theatre of Plants, 1640) An old legend claims that the benefits of the angelica plant were revealed to a monk by an angel during a terrible plague – thus the common and horticultural names, and another local one, ‘root of the Holy Ghost’. Angelica is an umbellifer and is native to northern Europe and Syria, commonly growing in many sorts of habitat. Various varieties are known: the norvegica in Scandinavia, the sativa in Holland and northern France, and the refracta and japonica in Japan; sylvestris is the wild British variety, but this is not so good to use or eat as the officinalis which is generally seen in the wild as a kitchen garden escapee. The Angelica plant can reach a height of 1.5 – 2 m (5 – 6 ½ ft), and the seeds, stems, leaves and roots are all aromatic. The stems are hollow and ridged, the leaves bright green and large, divided into toothed leaflets. Small yellow-green flower groups in large umbels bloom from early summer.All parts of the plant have been used over the centuries for many purposes. A third-century Chinese physician wrote that ‘when I tell the common people that……. angelica and peony can cure colic…. they doubt or deny it and prefer to believe in wizardry.’ John Gerard, herbalist to James I, attributed many virtues to angelica, and during the plague of 1660, angelica stems were chewed as a preventative against infection, and seeds and roots burned to purify the air. The same measures had been prescribed by Paracelsus some 150 years earlier during an epidemic in Milan. (Zachowana oryginalna pisownia - przyp. Tłum.)

DZIĘGIEL  (Angelica archangelica/officinalis - Arcydzięgiel litwor / lekarski – Baldachowate) “Całe rośliny, zarówno liście, korzenie i nasiona, mają wyborne, przyjemne woń, posmak i smak.” (John Parkinson, Theatre of Plants (Teatr Roślin), 1640) Dawna legenda utrzymuje, że korzyści płynące z rośliny dzięgla zostały objawione pewnemu mnichowi przez anioła podczas straszliwej zarazy – stąd też pospolite (zwyczajowe) i ogrodnicze nazwy, jak też i jeszcze inna lokalna nazwa, to “korzeń Ducha Świętego”. Dzięgiel jest rośliną baldachowatą, w sposób naturalny występującą w północnej Europie i Syrii, pospolicie rosnącą na licznych, zróżnicowanych środowiskowo siedliskach. Znane są różne jego odmiany: norweska w Skandynawii, siewna w Holandii i północnej Francji, refrakcyjna (odgięta) i japońska w Japonii; leśna stanowi pierwotną (dziką) odmianę brytyjską, ale ta nie nadaje się zbytnio do użytku czy spożycia tak, jak lecznicza (lekarska), która jest powszechnie spotykana w środowisku naturalnym i postrzegana jako zdziczała odmiana ogrodowa, czyli taki swoisty uciekinier z przydomowego ogrodu. Roślina dzięgla może osiągnąć wyskość 1,5 – 2 m (5 – 6 ½ stóp), zaś jej nasiona, łodygi, liście i korzenie - wszystko jest aromatyczne. Łodygi są puste w środku i bruzdowane, złożone liście jaskrawozielone i duże, podzielone na ząbkowane listki. Grupki małych, żółtozielonych kwiatów, zebrane w dużych baldachach, zakwitają z początkiem wczesnego lata. Wszystkie części rośliny były wykorzystywane na przestrzeni stuleci do rozlicznych celów. Pewien chiński lekarz z trzeciego wieku naszej ery pisał, że “gdy opowiadałem zwykłym ludziom, że ....... dzięgiel i piwonia mogą uleczyć kolkę ... oni powątpiewali lub wzbraniali się i woleli wierzyć w czary.” John Gerard, zielarz Jamesa I, przypisywał dzięglowi wiele zalet, a podczas zarazy w 1660 roku łodygi dzięgla były żute jako zapobiegające infekcji, zaś nasiona i korzenie palone w celu oczyszczania powietrza. Te same środki były zalecane przez Paracelsusa jakieś 150 lat wcześniej, podczas epidemii w Mediolanie. (...) Tłumaczył A. Trela / Translated by A. Trela (2018)